Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.2
Apache HTTP Sunucusu Sürüm 2.2
Yapılandırma dosyalarındaki
yönergeler sunucunun tamamına uygulanacağı gibi sadece belli dizinler,
dosyalar, konaklar veya URL’lere uygulanmakla sınırlanabilir. Bu belgede,
yapılandırma bölümü taşıyıcılarınının veya .htaccess
dosyalarının, yapılandırma dosyalarındaki diğer yönergelerin etki alanlarını
değiştirtirmek için nasıl kullanılacağı açıklanmıştır.
| İlgili Modüller | İlgili Yönergeler |
|---|---|
İki temel taşıyıcı türü vardır. Taşıyıcıların çoğu her istek için
değerlendirmeye alınır. Taşıyıcılardaki yönergeler ise sadece bu taşıyıcılarla
eşleşen istekler için uygulanır. Diğer yandan, <IfDefine>, <IfModule> ve <IfVersion> taşıyıcıları sadece sunucu başlatılırken veya yeniden
başlatılırken değerlendirmeye alınır. Başlatma sırasında gerektirdikleri
koşullar sağlanıyorsa içerdikleri yönergeler tüm isteklere uygulanır.
Aksi takdirde, içerdikleri yönergeler yok sayılır.
<IfDefine> yönergesi
sadece httpd komut satırında uygun parametreler
tanımlanmışsa uygulanabilecek yönergeleri içerir. Örneğin, aşağıdaki
yapılandırma ile tüm isteklerin diğer siteye yönlendirilebilmesi sadece
sunucu httpd -DClosedForNow komut satırı ile başlatıldığı
takdirde mümkün olur:
<IfDefine ClosedForNow>
Redirect / http://otherserver.example.com/
</IfDefine>
<IfModule> yönergesi
sadece belli bir modülün sunucuda kullanılabilir durumda olması halinde
uygulanabilecek yönergeleri içerir. Modülün ya sunucuyla birlikte durağan
olarak derlenmiş olması ya da devingen olarak derlenmiş ve yapılandırma
dosyasında yönergeden önce o modüle ilişkin bir LoadModule satırının bulunması gerekir. Bu yönergeyi sadece
belli bir modülün varlığının veya yokluğunun yapılandırma dosyanızın
çalışmasını etkilememesini istediğiniz durumlarda kullanmalısınız. Eksik
modüllerle ilgili hata iletilerini engellediğinden, taşıyıcı içine, her
zaman çalışması istenen yönergeler konulmamalıdır.
Aşağıdaki örnekte, MimeMagicFiles yönergesi sadece
mod_mime_magic modülü mevcutsa uygulanacaktır.
<IfModule mod_mime_magic.c>
MimeMagicFile conf/magic
</IfModule>
<IfVersion>
yönergesi sunucunun belli bir sürümünün çalıştırılması halinde uygulanabilecek
yönergeleri içerebilmesi dışında <IfDefine> ve <IfModule> yönergeleri gibidir. mod_version
modülü farklı httpd sürümleri ve farklı yapılandırmalarla büyük ağlarda
çalışmayı mümkün kılmak veya sürüm denemeleri yapabilmek amacıyla
tasarlanmıştır.
<IfVersion >= 2.1>
# burası sadece 2.1.0 veya daha üstü sürümlerde
# iş görür.
</IfVersion>
<IfDefine>,
<IfModule> ve
<IfVersion>
yönergelerinin önüne "!" konularak olumsuz koşullar için uygulanabilir.
Ayrıca, bu bölümler daha karmaşık sınırlamalar elde etmek amacıyla bir
diğerinin içinde kullanılabilirler.
En sık kullanılan yapılandırma bölümü taşıyıcıları dosya sistemindeki
veya site alanındaki belli yerlerin yapılandırmalarını değiştirmekte
kullanılanlardır. Öncelikle, bu ikisi arasındaki farkları bilmek önemlidir.
Dosya sistemi disklerinizin işletim sistemi tarafından size gösterilen halidir.
Örneğin, öntanımlı kurulumda Apache, Unix sistemlerinde
/usr/local/apache2 altındayken Windows sistemlerinde
"c:/Program Files/Apache Group/Apache2" altındadır.
(Bilgi: Windows için bile, Apache’de dosya yolu belirtilirken tersbölü
değil normal bölü karakterleri kullanılır.) Site alanı ise sunucu tarafından
istemciye sunulan dizin ağacıdır. Yani, site alanı içindeki /dir/
dizini, Apache’nin Unix üzerinde dosya sistemine öntanımlı olarak kurulduğu
yer göz önüne alınarak, dosya sistemindeki
/usr/local/apache2/htdocs/dir/ dizinine karşılıktır. Site
sayfaları veritabanlarından veya başka yerlerden devingen olarak
üretilebildiğinden site alanlarının doğrudan dosya sistemine eşlenmesi
gerekli değildir.
<Directory>
ve <Files> taşıyıcıları,
düzenli ifade karşılıkları ile beraber,
yönergeleri dosya sisteminin parçalarına uygularlar. Bir <Directory> bölümü içindeki yönergeler
belli bir dosya sistemi dizinine ve onun alt dizinlerine (ve bunların içindeki
dosyalara) uygulanır. Aynı etki
.htaccess dosyaları kullanılarak da
sağlanabilir. Örneğin aşağıdaki yapılandırmada, /var/web/dir1
dizini ve alt dizinlerinde dizin içeriğinin listelenmesi etkin kılınmaktadır.
<Directory /var/web/dir1>
Options +Indexes
</Directory>
Bir <Files> bölümü
içindeki yönergeler, hangi dizinde bulunduğuna bakılmaksızın ismi
belirtilen dosyalara uygulanır. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma yönergeleri
yapılandırma dosyasının ana bölümüne yerleştirildiği takdirde
gizli.html isimli dosyalara nerede bulunursa bulunsun erişime
izin vermeyecektir.
<Files gizli.html>
Order allow,deny
Deny from all
</Files>
Dosya sisteminin belli bir yerindeki belli dosyalarla ilgili yaptırımlar
için <Files> ve
<Directory> bölümleri
birlikte kullanılabilir. Örneğin, aşağıdaki yapılandırma
/var/web/dir1/gizli.html,
/var/web/dir1/subdir2/gizli.html,
/var/web/dir1/subdir3/gizli.html ve
/var/web/dir1/ altında bulunabilecek diğer tüm
gizli.html dosyalarına erişimi yasaklar.
<Directory /var/web/dir1>
<Files gizli.html>
Order allow,deny
Deny from all
</Files>
</Directory>
<Location> yönergesi ve
yönergenin düzenli ifade karşılığı site
alanındaki içerik için yapılandırmayı değiştirir. Örneğin aşağıdaki
yapılandırma, /gizli ile başlayan URL yollarına erişimi engeller.
Özellikle, http://siteniz.mesela.dom/gizli,
http://siteniz.mesela.dom/gizli123 ve
http://siteniz.mesela.dom/gizli/dir/dosya.html
istekleri yanında /gizli ile başlayan diğer isteklere de
uygulanır.
<LocationMatch ^/gizli>
Order Allow,Deny
Deny from all
</LocationMatch>
Dosya sistemi ile etkileşime girmeyen herşey için
<Location> yönergesi gerekir.
Aşağıdaki örnekte, belli bir URL’nin mod_status modülü
tarafından sağlanan bir dahili Apache eylemcisine nasıl eşlenebileceği
gösterilmiştir. Bu örnek için dosya sisteminde server-status
adında bir dosya veya dizin bulunması gerekli değildir.
<Location /server-status>
SetHandler server-status
</Location>
<Directory>,
<Files> ve
<Location> yönergelerinde,
Standart C kütüphanesindeki fnmatch işlevindeki gibi kabuk tarzı
dosya ismi kalıpları kullanılabilir. "*" karakteri herhangi bir karakter
dizisi ile eşleşirken "?" karakteri tek tek karakterlerle ve "[seq]"
kalıbı ise seq içindeki her karakterle eşleşir. "/" karakteri her
hangi bir kalıp karakteri ile eşleşmez; açıkça belirtilmesi gerekir.
Daha esnek bir eşleşmenin gerekli olduğu durumlar için her taşıyıcının bir
düzenli ifade karşılığı vardır. <DirectoryMatch>, <FilesMatch> ve <LocationMatch> yönergelerinde gerekli eşleşmeleri seçmek için
perl uyumlu düzenli ifadelerin kullanımına
izin verilir. Ayrıca, yönergelerin uygulanışının düzenli ifade bölümleri kullanılarak nasıl değiştirileceğini öğrenmek için, aşağıda, yapılandırmanın katıştırılmasıyla ilgili bölüme de bakınız.
Tüm kullanıcı dizinlerine ilişkin yapılandırmayı değiştirmek için dosya ismi kalıpları şöyle kullanılabilirdi:
<Directory /home/*/public_html>
Options Indexes
</Directory>
Düzenli ifade bölümleri kullanarak çeşitli türlerdeki resim dosyalarına erişimi bir defada yasaklayabiliriz:
<FilesMatch \.(?i:gif|jpe?g|png)$>
Order allow,deny
Deny from all
</FilesMatch>
Dosya sistemi taşıyıcıları ile site alanı taşıyıcıları arasında seçim
yapmak aslında oldukça kolaydır. Dosya sisteminde bulunan nesnelere
uygulanacak yönergeler için daima <Directory> veya <Files> kullanılır. Dosya sisteminde bulunmayan nesnelere
(bir sayfanın bir veritabanı tarafından üretilmesi gibi) uygulanacak
yönergeler için ise <Location> kullanılır.
Dosya sistemindeki nesnelere erişimi kısıtlarken asla <Location> kullanmamak önemlidir.
Bunun sebebi farklı site alanı konumlarının (URL’ler) aynı dosya sistemi
konumuna eşlenebilmesi dolayısıyla kısıtlamalarınızın etrafından
dolaşılabilmesine izin vermesidir. Örneğin, aşağıdaki yapılandırmayı
ele alalım:
<Location /dir/>
Order allow,deny
Deny from all
</Location>
http://siteniz.mesela.dom/dir/ için bir istek yapılmışsa
bu doğru çalışacaktır. Fakat dosya sistemi harf büyüklüğüne duyarsızsa
ne olacak? Kısıtlamanız, istek http://siteniz.mesela.dom/DIR/
şeklinde yapılarak kolayca geçersiz kılınabilir. Halbuki <Directory> yönergesi isteğin nasıl
yapıldığına bakılmaksızın bu konumdan sunulan her türlü içeriğe uygulanacaktı.
(Dosya sistemi bağlarıyla bu da aşılabilir. Sembolik bağlar kullanılarak aynı
dizin dosya sisteminin bir çok yerine yerleştirilebilir. <Directory> yönergesi dosya yolunu
sıfırlamaksızın sembolik bağları izleyecektir. Bu bakımdan, en yüksek
seviyede güvenlik için uygun Options
yönergesi ile sembolik bağların izlenmesi devredışı bırakılabilir.)
Belki de siz sırf harf büyüklüğüne duyarlı bir dosya sistemi
kullanıyorsunuz diye böyle uygulamalara ihtiyacınız olmadığını
düşünüyor olabilirsiniz, fakat aynı site alanını çok sayıda dosya
sistemi konumuna eşleyecek daha bir sürü yol bulunduğunu unutmayınız.
Bu bakımdan dosya sisteminde yapacağınız kısıtlamalarda daima dosya
sistemi taşıyıcılarını kullanmalısınız. Bununla birlikte bu kuralın da
bir istisnası vardır. Yapılandırma kısıtlamalarının bir
<Location/> bölümü içine koyulması, bu bölüme konan
yönergelerin etki alanının belli bir URL ile sınırlı olmaması nedeniyle
mükemmelen güvenlidir.
<VirtualHost> taşıyıcısının
içinde belli bir konağa uygulanan yönergeler bulunur. Aynı makinede çok sayıda
konağı farklı yapılandırmalarla sunuyorsanız bu taşıyıcı çok işinize yarar.
Daha fazla bilgi için Sanal Konak Belgeleri bölümüne bakınız.
<Proxy>
ve <ProxyMatch>
taşıyıcıları, sadece belli bir URL ile eşleşen mod_proxy
vekil sunucusu üzerinden erişilen sitelere uygulanan yapılandırma
yönergelerini bulundururlar. Örneğin aşağıdaki yapılandırma
cnn.com sitesine erişim için vekil sunucunun kullanılmasını
engelleyecektir.
<Proxy http://cnn.com/*>
Order allow,deny
Deny from all
</Proxy>
Hangi yönergelere hangi yapılandırma bölümlerinde izin verildiğini
öğrenmek için yönerge bağlamına bakınız.
<Directory> bölümlerinde
izin verilen herşeye sözdizimsel olarak ayrıca
<DirectoryMatch>,
<Files>,
<FilesMatch>,
<Location>,
<LocationMatch>,
<Proxy>
ve <ProxyMatch>
bölümlerinde de izin verilir. Yine de bazı istisnai durumlar mevcuttur:
AllowOverride yönergesi sadece
<Directory> bölümlerinde çalışır.Options yönergesinin
FollowSymLinks ve SymLinksIfOwnerMatch
seçenekleri sadece <Directory> bölümlerinde veya .htaccess
dosyalarında çalışır.Options yönergesi
<Files> ve
<FilesMatch>
bölümlerinde kullanılamaz.Yapılandırma bölümleri belli bir sıra ile uygulanır. Yapılandırma yönergelerinin yorumlanışı üzerinde önemli etkilere sahip olabilmesi nedeniyle neyin ne zaman çalıştığını anlamak çok önemlidir.
Yapılandırma bölümlerinin katıştırılma sırası şöyledir:
<Directory> (düzenli ifadeler hariç)
ve .htaccess aynı anda işleme sokulur
(.htaccess ile eğer izin verilmişse <Directory> içindeki bazı
yönergeler geçersiz kılınabileceği için).<DirectoryMatch>
(ve <Directory ~>).<Files> ve <FilesMatch> aynı anda işleme sokulur.<Location>
ve <LocationMatch>
aynı anda işleme sokulur.<Directory>
bölümündekiler hariç, her grup, yapılandırma dosyasında bulundukları
sıraya göre işleme sokulurlar. Yukarıda 1. grup olan <Directory> bölümü en kısa
dizin elemanından en uzun dizin elemanına doğru işleme sokulur.
Yani, örneğin, <Directory /var/web/dir> bölümü
<Directory /var/web/dir/subdir> bölümünden önce
işleme sokulacaktır. Eğer aynı uzunlukta çok sayıda dizin varsa
<Directory> bölümleri
yapılandırma dosyasında bulundukları sıraya göre işleme sokulurlar.
Include yönergeleri ile
yapılandırmaya dahil edilen dosyaların içerikleri Include yönergesinin bulunduğu yere
konulduktan sonra işleme sokulurlar.
<VirtualHost>
bölümlerinin içindeki bölümler, sanal konak tanımı dışındaki
karşılıklarından sonra uygulanırlar.
İstek mod_proxy tarafından sunulduğu takdirde,
<Proxy> taşıyıcısı
işlem sırasında <Directory>
taşıyıcısının yerini alır.
Sonraki bölümler öncekileri geçersiz kılmak üzere işleme alınırlar.
Aliases ve
DocumentRoots, URL’leri dosya isimlerine eşlemek için
kullanılırken) hemen önce uygulanan bir
<Location>/<LocationMatch>
dizisi vardır. Bu dizinin sonuçları isim dönüşüm aşaması tamamlandıktan
sonra tamamen elden çıkarılır.
Aşağıdaki yapay örnekte katıştırma sırası gösterilmiştir. Hepsinin aynı isteğe uygulandığı varsayımıyla, bu örnekteki yönergeler A > B > C > D > E sırasıyla uygulanacaktır.
<Location />
E
</Location>
<Files f.html>
D
</Files>
<VirtualHost *>
<Directory /a/b>
B
</Directory>
</VirtualHost>
<DirectoryMatch "^.*b/">
C
</DirectoryMatch>
<Directory /a/b>
A
</Directory>
Daha somut bir örnek olarak aşağıdakini ele alalım. <Directory> bölümlerindeki erişim sınırlamaları
ne olursa olsun <Location>
bölümü son olarak değerlendirmeye alınacak ve sunucuya sınırsız erişim
verecektir. Başka bir deyişle, katıştırma sırası önemlidir, bu nedenle
dikkatli olmalısınız!
<Location />
Order deny,allow
Allow from all
</Location>
# Alooo! Bu <Directory> bölümünün hiçbir hükmü yok.
<Directory />
Order allow,deny
Allow from all
Deny from kkadam.mesela.dom
</Directory>